«Αποχαιρετισμός στο σύντροφο Λεωνίδα»

του Δημήτρη Παπαδημούλη

Είναι μια πολύ μεγάλη απώλεια και για την αριστερά και για τον τόπο. Οδυνηρή ιδιαίτερα για όσους συνδεθήκαμε μαζί του για δεκαετίες. Πονάει δυνατά όσους τον αγαπήσαμε πολύ, ακόμα και όταν δεν συμφωνούσαμε πάντα μαζί του.

Ο Λεωνίδας υπήρξε για δεκαετίες από τους πρωτοπόρους στον αγώνα για την δημοκρατία, για την προκοπή αυτού του τόπου, για την διαρκή ανανέωση του κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος. Πορεύτηκε σ όλη του τη ζωή με κόστος, προβάλλοντας τις απόψεις του, συγκρουόμενος με τα κατεστημένα, είτε της χώρας, είτε της οικονομικής ελίτ, είτε της ίδιας της αριστεράς .Ξεχώριζε πάντα για το ανοιχτό μυαλό του.

Τον πρωτογνώρισα το 1975,εικοσάρης φοιτητής στο Πολυτεχνείο και στέλεχος του Ρήγα. Μέναμε  εκατό μέτρα απόσταση στα Εξάρχεια. Περνούσε κάθε μέρα με τη γυναίκα του την Καλί και πήγαινε με τα πόδια στα γραφεία του ΚΚΕ εσωτερικού στην 3^ης Σεπτεμβρίου έξω από την πολυκατοικία που έμενα .Χαιρετούσε την κυρά-Μαρία, την μητέρα μου, που ήταν θυρωρός. Εμένα δε, με μάλωνε όταν διάβαζα στο θυρωρείο φαρδιά-πλατιά την Αυγή και μου έλεγε «μη φέρνεις σε δύσκολη θέση την μητέρα σου».

Συνήθιζε να μας λέει, επειδή αφιερώναμε πολλές ώρες στα πολιτικά, και τα συνδικαλιστικά, ότι ο ίδιος παρέμεινε φοιτητής Ιατρικής διότι μετά  μπλέχτηκε με την ΕΠΟΝ, τον εμφύλιο, καταδικάστηκε σε θάνατο. Μας προέτρεπε να διαβάζουμε, να πάρουμε το πτυχίο μας και να προσφέρουμε στην αριστερά, στην κοινωνία και στην χώρα, με τις επιστημονικές μας γνώσεις .

Είχα την τύχη και την τιμή να ζήσω από πολύ κοντά την πολιτική τόλμη και την υπερβατικότητα του Λεωνίδα Κύρκου, όταν  μετά από πρόταση του, συμμετείχα στην τετραμελή ομάδα που συνέταξε το κοινό πόρισμα Ελληνικής Αριστεράς-ΚΚΕ που οδήγησε στην δημιουργία του ΣΥΝ της Αριστεράς και της Προόδου το 1988. Μαζί με τον μακαρίτη τον Γιάνναρο από την ΕΑΡ, μαζί με τον Δραγασάκη και τον Ανδρουλάκη εκ μέρους του τότε ΚΚΕ. Αν δεν είχαμε την τολμηρή ενθάρρυνση του Λεωνίδα, αλλά και του Χαρίλαου Φλωράκη, δεν θα είχαμε προχωρήσει σε εκείνο το σημαντικό ενωτικό εγχείρημα το οποίο έδωσε ώθηση στην Αριστερά .

 Ο Λεωνίδας ήταν για μένα προσωπικά, όπως και για πολλούς άλλους και άλλες που για δεκαετίες θητεύσαμε και θητεύουμε στην ανανεωτική αριστερά, πολιτικός και πνευματικός πατέρας. Υπήρξε εμπνευστής όχι μόνο πολιτικών και ιδεών, αλλά και ηθικών αξιών.

Ο Λεωνίδας ήταν μεγάλη προσωπικότητα και ταυτόχρονα βαθιά ανθρώπινος. Δεν είναι εύκολο να συναντά ένας φοιτητής 20 ετών, ένα τοτέμ της Αριστεράς και μέσα σε λίγες ώρες να νιώθει την ανάγκη αλλά και την δυνατότητα , να του απευθύνεται στον ενικό και με το μικρό του όνομα.

Στον Λεωνίδα άρεσε συχνά να επαναλαμβάνει ένα ωραίο σύνθημα: «επανάσταση στη σκέψη, τόλμη στη ζωή, ανανέωση στην πολιτική». Προσπάθησε να το κάνει πράξη σε όλη του τη ζωή από τα φοιτητικά του χρόνια, την ΕΠΟΝ, την καταδίκη σε θάνατο στα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια, μέχρι τα 87 του χρόνια. Μαχητικός αγωνιστής για τα ιδεώδη της Αριστεράς, ανοικτόμυαλος και μετριοπαθής πολιτικός, σεβαστός από φίλους και αντιπάλους.

Ο Λεωνίδας Κύρκος όπως όλοι οι μεγάλοι της πολιτικής ζωής και της σύγχρονης ιστορίας δεν ήταν αλάνθαστος. Είχε φίλους και αντιπάλους. Κατάφερε όμως να γίνει σεβαστός και να γίνει αγαπητός σε πολλαπλάσιους Έλληνες απ’ αυτούς που ψήφιζαν το κόμμα του, γιατί ήταν μεγάλος, γιατί ήταν γνήσιος και γιατί έβαζε τα συμφέροντα του λαού και του τόπου πάνω από τα στενά παραταξιακά ή κομματικά συμφέροντα.

Οι απόψεις του Λεωνίδα  διατυπωνόντουσαν πάντα με ευθύτητα και καμία φορά με απολυτότητα ,που  προκαλούσε αντιπαραθέσεις. Το τελευταίο χρονικό διάστημα υπήρξαν και θέματα όπου είχαμε και διαφορετικές πολιτικές εκτιμήσεις. Διαφορές που πόνεσαν και πονούν τον κόσμο που διαμορφώθηκε και πορεύεται  μέσα από το ιστορικό ρεύμα της ανανεωτικής αριστεράς. Όλα αυτά όμως είναι πάρα πολύ μικρά, δεύτερα και τρίτα, μπροστά στο μεγαλείο της προσφοράς του Λεωνίδα, μπροστά στο ιστορικό του μέγεθος. Με τη συμβολή του Κύρκου όπως και άλλων ιστορικών ηγετών , του Δρακόπουλου, του Φιλίνη, του Διαμαντόπουλου , του Γιάνναρου και πολλών άλλων, το ΚΚΕ εσωτερικού και ευρύτερα το ρεύμα της ανανεωτικής αριστεράς, μπόλιασε πάρα πολλά πράγματα στην πολιτική και κοινωνική μας ζωή:

Η στρατηγική του δημοκρατικού δρόμου για ένα σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία , η απόρριψη του σοβιετικού μοντέλου , ο Ευρωπαϊκός προσανατολισμός , η κουλτούρα των συνθέσεων και οι θεσμοί εσωκομματικής δημοκρατίας, το μέτωπο στον εθνικισμό, η αυτονομία των μαζικών κινημάτων , η οικολογία και ο φεμινισμός, ενσωματώθηκαν στο DNA αυτού του ρεύματος, επηρεάζοντας ευρύτερα την πολιτική ζωή και την κοινωνία.

                Το 1988 ο Λ.Κύρκος  έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο, μαζί με τα τότε ανανεωτικά ανοίγματα του ΚΚΕ, στη δημιουργία του ενιαίου Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου. Ο Κύρκος και ο Φλωράκης την περίοδο εκείνη, πριν την συντηρητική αναδίπλωση του ΚΚΕ ,ήταν οι πατέρες της δημιουργίας του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Σε λίγους μήνες το 2012 το κόμμα μας ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ γιορτάζει τα 20 χρόνια ζωής, διαψεύδοντας όλους όσους έλεγαν ότι δεν θ αντέξει , θα σβήσει, θα συντριβεί ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ. Διαψεύδοντας όσους στοιχημάτιζαν αλλά και «επένδυσαν» ότι δεν θ αντέξει μετά την τελευταία διάσπαση πριν από ένα χρόνο, ως ο βασικός φορέας των ιδεών της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς . Ως ένας από τους συντάκτες του κοινού πορίσματος, από τα συνιδρυτικά μέλη του ΣΥΝ , νοιώθω ότι χρωστάμε πολλά στην διορατικότητα, την τόλμη και το ηγετικό ανάστημα του Κύρκου αλλά και του Φλωράκη. Αυτοί οι δύο ιστορικοί ηγέτες βρήκαν την δύναμη, κοιτάζοντας μπροστά να γεφυρώσουν και να υπερβούν διαφορές  πολύ μεγαλύτερες απ αυτές που συντηρούν την σημερινή πολυδιάσπαση  στο χώρο της αριστεράς. Και είναι κρίμα αυτήν την ώρα της ισοπεδωτικής επέλασης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών του μνημονίου και του μεσοπρόθεσμου ,οι ποικιλώνυμες ηγεσίες και τα σχήματα της αριστεράς να μην μπορούν να αντλήσουν διδάγματα από αυτή την ενωτική υπέρβαση που έκαναν πριν από 20 σχεδόν χρόνια αυτοί οι δύο μεγάλοι ηγέτες της αριστεράς.

Σε λίγες ώρες στο Α’ Νεκροταφείο αποχαιρετούμε ένα μεγάλο κεφάλαιο για την αριστερά και τον τόπο και ένα αγαπημένο σύντροφο

Αντίο, σύντροφε Λεωνίδα…