9:31 π.μ.
karditsa-city
ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ*
Στα μέσα Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι διεθνής συνάντηση φοιτητών και πανεπιστημιακών -κατώτερων, κατά βάση, βαθμίδων με επισφαλείς σχέσεις εργασίας- από ολόκληρο τον κόσμο, δηλαδή όχι μόνον από την Ευρώπη, δυτική και ανατολική, αλλά και από την πρόσφατα εξεγερθείσα Τυνησία, την Ιαπωνία, την Αμερική και τον Καναδά, καθώς και από την Αργεντινή και τη Χιλή. Από την Ελλάδα παραβρέθηκε ολιγομελής αντιπροσωπεία πανεπιστημιακών, ανάμεσα στους οποίους και τρία μέλη της «Συσπείρωσης».
Όταν προέρχεσαι από μια χώρα στην οποία η μοναδική περίπτωση να στρέψει το βλέμμα της αλλού είναι να έχει ξεσπάσει κάπου στον κόσμο πόλεμος ή να υπάρχει θεαματική καταδίωξη στους αυτοκινητόδρομους του Λος Άντζελες, τέτοιου είδους διεθνείς συναντήσεις είναι περισσότερο από πολύτιμες. Φαντασθείτε την έκπληξη του γράφοντος όταν πληροφορήθηκε από Tυνήσιους φοιτητές ότι στη χώρα τους, με πληθυσμό ανάλογο με αυτόν της Ελλάδας, τα τελευταία χρόνια άνοιξαν και λειτουργούν... δέκα Σχολές Καλών Τεχνών. Η Φλωρεντία της Αναγέννησης δύσκολα θα άντεχε μια σύγκριση με τη σύγχρονη Τυνησία. Κατά συνέπεια, οι μύδροι που σωστά έχουμε εκτοξεύσει όλα αυτά τα χρόνια κατά των ελληνικών κυβερνήσεων για τη συνήθεια που απέκτησαν να ιδρύουν πανεπιστήμια και ΤΕΙ σε κάθε πόλη της περιφέρειας, με αποκλειστικό κριτήριο τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, πρέπει να συμπληρωθούν. Πρέπει να συμπεριλάβουν μια αρκετά γενικευμένη, απ’ ό,τι φαίνεται, τάση της εξουσίας να ιδρύει σχολές και τμήματα ως χώρους μακράς διάρκειας στάθμευσης των νέων ανθρώπων, που από τη μια θα ανέβαλλε την αναζήτηση εργασίας που δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις, ενώ από την άλλη αποπειράται μέσα από αυτούς τους θεσμούς να πειθαρχήσει ανυπάκουους νέους και νέες.
Η πιο ενδιαφέρουσα όμως διαπίστωση από τη συνάντηση αυτή είναι ότι η μετατροπή του σύγχρονου πανεπιστημίου σε επιχείρηση αποτελεί καθολική τάση σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90 θα μπορούσε να διακρίνει κανείς με σαφήνεια τις πανεπιστημιακές πραγματικότητες των διαφόρων κρατών. Θα μπορούσες, για παράδειγμα, να διακρίνεις την πολλαπλότητα των μοντέλων διοίκησης και λειτουργίας των πανεπιστημίων σε κράτη με παράδοση αποκέντρωσης, όπως οι ΗΠΑ, από το ενιαίο των ίδιων μοντέλων σε κράτη με ισχυρή συγκεντρωτική παράδοση, όπως η Γαλλία. Σήμερα οι σημαντικές αυτές διαφορές εξανεμίζονται. Τα πανεπιστήμια των διαφόρων χωρών τείνουν να μοιάζουν ολοένα και περισσότερο το ένα με το άλλο. Αποκτούν τα χαρακτηριστικά μιας ιδιωτικής επιχείρησης, η οποία προσπορίζεται τα αναγκαία από τα ολοένα και περισσότερο αυξανόμενα δίδακτρα των φοιτητών και από τη μείωση του κόστους λειτουργίας της, εφόσον αυξάνονται οι εργαζόμενοι σε αυτήν με επισφαλείς σχέσεις εργασίας.
Οι διαφορές ανάμεσα στις χώρες εδράζονται πλέον στο κατά πόσο έχουν προσεγγίσει το πρότυπο αυτό. Υπάρχουν χώρες, όπως η Μ. Βρετανία, που έχουν πλήρως εναρμονισθεί με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο και σε αυτό ασφαλώς οφείλεται η μαχητικότητα των Βρετανών φοιτητών και πανεπιστημιακών που διαπιστώσαμε στη συνάντηση αυτή. Όπως υπάρχουν και χώρες οι οποίες πρέπει να διανύσουν ακόμα κάποιο δρόμο για να απαρνηθούν πλήρως το ακαδημαϊκό, δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο, και σε αυτές συγκαταλέγεται και η δική μας. Προ καιρού, οπαδός των «μεταρρυθμίσεων» Διαμαντοπούλου εξηγούσε ότι 23 από τα 27 ευρωπαϊκά κράτη έχουν υιοθετήσει τα πολυθρύλητα Συμβούλια Διοίκησης στη διαχείριση των πανεπιστημιακών υποθέσεων, και ότι πρέπει να τρέξουμε να προλάβουμε τα 23 αυτά κράτη. Δεν λάθευε ως προς τη διάγνωση. Λάθευε ως προς τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε. Γιατί εκείνο που εμείς προτείνουμε, είναι να επωφεληθούμε από αυτό που ιστορικοί και κοινωνιολόγοι ονομάζουν «πλεονέκτημα της καθυστέρησης», έτσι ώστε να αποφύγουμε το πανεπιστήμιο-επιχείρηση, το πανεπιστήμιο της αμάθειας και της έλλειψης κριτικής σκέψης που η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα θέλει να μας επιβάλει.
* Ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
πηγη avgi
Στα μέσα Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι διεθνής συνάντηση φοιτητών και πανεπιστημιακών -κατώτερων, κατά βάση, βαθμίδων με επισφαλείς σχέσεις εργασίας- από ολόκληρο τον κόσμο, δηλαδή όχι μόνον από την Ευρώπη, δυτική και ανατολική, αλλά και από την πρόσφατα εξεγερθείσα Τυνησία, την Ιαπωνία, την Αμερική και τον Καναδά, καθώς και από την Αργεντινή και τη Χιλή. Από την Ελλάδα παραβρέθηκε ολιγομελής αντιπροσωπεία πανεπιστημιακών, ανάμεσα στους οποίους και τρία μέλη της «Συσπείρωσης».
Όταν προέρχεσαι από μια χώρα στην οποία η μοναδική περίπτωση να στρέψει το βλέμμα της αλλού είναι να έχει ξεσπάσει κάπου στον κόσμο πόλεμος ή να υπάρχει θεαματική καταδίωξη στους αυτοκινητόδρομους του Λος Άντζελες, τέτοιου είδους διεθνείς συναντήσεις είναι περισσότερο από πολύτιμες. Φαντασθείτε την έκπληξη του γράφοντος όταν πληροφορήθηκε από Tυνήσιους φοιτητές ότι στη χώρα τους, με πληθυσμό ανάλογο με αυτόν της Ελλάδας, τα τελευταία χρόνια άνοιξαν και λειτουργούν... δέκα Σχολές Καλών Τεχνών. Η Φλωρεντία της Αναγέννησης δύσκολα θα άντεχε μια σύγκριση με τη σύγχρονη Τυνησία. Κατά συνέπεια, οι μύδροι που σωστά έχουμε εκτοξεύσει όλα αυτά τα χρόνια κατά των ελληνικών κυβερνήσεων για τη συνήθεια που απέκτησαν να ιδρύουν πανεπιστήμια και ΤΕΙ σε κάθε πόλη της περιφέρειας, με αποκλειστικό κριτήριο τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, πρέπει να συμπληρωθούν. Πρέπει να συμπεριλάβουν μια αρκετά γενικευμένη, απ’ ό,τι φαίνεται, τάση της εξουσίας να ιδρύει σχολές και τμήματα ως χώρους μακράς διάρκειας στάθμευσης των νέων ανθρώπων, που από τη μια θα ανέβαλλε την αναζήτηση εργασίας που δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις, ενώ από την άλλη αποπειράται μέσα από αυτούς τους θεσμούς να πειθαρχήσει ανυπάκουους νέους και νέες.
Η πιο ενδιαφέρουσα όμως διαπίστωση από τη συνάντηση αυτή είναι ότι η μετατροπή του σύγχρονου πανεπιστημίου σε επιχείρηση αποτελεί καθολική τάση σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90 θα μπορούσε να διακρίνει κανείς με σαφήνεια τις πανεπιστημιακές πραγματικότητες των διαφόρων κρατών. Θα μπορούσες, για παράδειγμα, να διακρίνεις την πολλαπλότητα των μοντέλων διοίκησης και λειτουργίας των πανεπιστημίων σε κράτη με παράδοση αποκέντρωσης, όπως οι ΗΠΑ, από το ενιαίο των ίδιων μοντέλων σε κράτη με ισχυρή συγκεντρωτική παράδοση, όπως η Γαλλία. Σήμερα οι σημαντικές αυτές διαφορές εξανεμίζονται. Τα πανεπιστήμια των διαφόρων χωρών τείνουν να μοιάζουν ολοένα και περισσότερο το ένα με το άλλο. Αποκτούν τα χαρακτηριστικά μιας ιδιωτικής επιχείρησης, η οποία προσπορίζεται τα αναγκαία από τα ολοένα και περισσότερο αυξανόμενα δίδακτρα των φοιτητών και από τη μείωση του κόστους λειτουργίας της, εφόσον αυξάνονται οι εργαζόμενοι σε αυτήν με επισφαλείς σχέσεις εργασίας.
Οι διαφορές ανάμεσα στις χώρες εδράζονται πλέον στο κατά πόσο έχουν προσεγγίσει το πρότυπο αυτό. Υπάρχουν χώρες, όπως η Μ. Βρετανία, που έχουν πλήρως εναρμονισθεί με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο και σε αυτό ασφαλώς οφείλεται η μαχητικότητα των Βρετανών φοιτητών και πανεπιστημιακών που διαπιστώσαμε στη συνάντηση αυτή. Όπως υπάρχουν και χώρες οι οποίες πρέπει να διανύσουν ακόμα κάποιο δρόμο για να απαρνηθούν πλήρως το ακαδημαϊκό, δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο, και σε αυτές συγκαταλέγεται και η δική μας. Προ καιρού, οπαδός των «μεταρρυθμίσεων» Διαμαντοπούλου εξηγούσε ότι 23 από τα 27 ευρωπαϊκά κράτη έχουν υιοθετήσει τα πολυθρύλητα Συμβούλια Διοίκησης στη διαχείριση των πανεπιστημιακών υποθέσεων, και ότι πρέπει να τρέξουμε να προλάβουμε τα 23 αυτά κράτη. Δεν λάθευε ως προς τη διάγνωση. Λάθευε ως προς τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε. Γιατί εκείνο που εμείς προτείνουμε, είναι να επωφεληθούμε από αυτό που ιστορικοί και κοινωνιολόγοι ονομάζουν «πλεονέκτημα της καθυστέρησης», έτσι ώστε να αποφύγουμε το πανεπιστήμιο-επιχείρηση, το πανεπιστήμιο της αμάθειας και της έλλειψης κριτικής σκέψης που η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα θέλει να μας επιβάλει.
* Ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
πηγη avgi
