Τα Ελληνοτουρκικά μετά το Ερζερούμ

Γράφει ο Γιώργος Γκορέζης

Τα τουρκικά ωκεανογραφικά συνεχίζουν το πηγαινέλα στο Αιγαίο. Κρατικές εταιρίες προκηρύσσουν κατά καιρούς διεθνείς διαγωνισμούς σεισμικών ερευνών - πρόσφατα το έπραξε η ΤΡΑΟ (Τurkiye Ρetrolleri Αnonim Οrtakligi) για έρευνα σε θαλάσσια περιοχή 1.100 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μεγάλο μέρος της οποίας καλύπτει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ( ΑΟΖ ) του Καστελλόριζου. Ακόμη και την 21-10-10, την ώρα που ο τούρκος Πρωθυπουργός πετούσε προς την Αθήνα, ο υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ ανακοίνωνε την πρόθεση της Τουρκίας να προχωρήσει σε έρευνες για εξόρυξη πετρελαίου βορείως της Κύπρου. Αλλά και μετά το Ερζερούμ δεν κάμπτεται η αποφασιστικότητα της Άγκυρας για εξόρυξη πετρελαίου, ερχόμενη σε αντίθεση με το δίκαιο θαλάσσης που προβλέπει τον καθορισμό των χωρικών υδάτων και την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας , πρίν την εκμετάλλευση του θαλάσσιου πλούτου.Σύμφωνα με τη σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η υφαλοκρηπίδα μετράται από τις ακτές και μπορεί να έχει έκταση έως 200 ναυτικά μίλια από αυτές, η δε ΑΟΖ εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων και μέχρι τα 200 ν.μ. από την άκρη τους. Η οριοθέτηση των χωρικών υδάτων αποτελεί τη βάση για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα και, επομένως, εκμετάλλευση από Ελλάδα και Τουρκία υδρογονανθράκων, χωρίς προηγουμένως να οριοθετηθούν η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, δεν μπορεί να γίνει.Η Τουρκία δεν επιθυμεί, και γι' αυτό αποφεύγει την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, και τούτο γιατί γνωρίζει ότι το Δικαστήριο, στην καλύτερη περίπτωση για την ίδια, θα της εκχωρήσει, σύμφωνα με υπολογισμούς επίσημων ελληνικών φορέων 2%-3% στο βόρειο και κεντρικό Αιγαίο, τίποτα στα Δωδεκάνησα μέχρι και τη Ρόδο και περίπου 25% μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου και 18% ανατολικά της Μεγίστης. (Στο χάρτη φαίνεται η καλύτερη πιθανή υφαλοκρηπίδα για την Τουρκία ).Πρόσφατα ο έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε στη βουλή ότι ο καθορισμός του εύρους των χωρικών υδάτων αποτελεί κύριο θέμα των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων. Το σενάριο των κλιμακωτών χωρικών υδάτων της περιόδου 1999-2004 έχει τελευταία επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο, με την Άγκυρα να εμφανίζεται διατεθειμένη να αποδεχθεί το δικαίωμα της Αθήνας να τα επεκτείνει σε 12 ναυτικά μίλια σε πολλά σημεία του Αιγαίου. Εξαιρείται η Θράκη(ανατολικά της Θάσου), όπου λόγω του ανοίγματος των Στενών οι τούρκοι δεν θα ήθελαν να περιοριστεί δραματικά το κομμάτι υφαλοκρηπίδας που διεκδικούν εκεί. Επίσης η τουρκική πλευρά δεν επιθυμεί επέκταση στα 12 ν.μ. στο Ανατολικό Αιγαίο. Σε περιοχές, κυρίως μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσων, αλλά και στα ίδια τα Δωδεκάνησα, τα χωρικά ύδατα επιθυμούν να παραμείνουν στα 6 ν.μ., προς διευκόλυνση, όπως ισχυρίζονται, της διεθνούς ναυσιπλοΐας.Το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας ορίζει ότι «...κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να ορίσει το εύρος των χωρικών υδάτων της μέχρι τα 12 ν.μ.». Η Σύμβαση ορίζει ότι ο καθορισμός του εύρους των χωρικών υδάτων αποτελεί δικαίωμα κάθε χώρας, χωρίς να απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη κάθε γειτονικής. Διαπραγματεύσεις απαιτούνται μεταξύ γειτονικών παράκτιων χωρών, μόνον όταν η απόσταση μεταξύ των ακτών τους είναι μικρότερη των 24 ν.μ. , όπως ακριβώς συμβαίνει με την περίπτωση της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου κ.λπ. Επομένως οι μόνες διαπραγματεύσεις που μπορεί να κάνει η Αθήνα με την Άγκυρα αφορούν συμφωνία για τον καθορισμό της μέσης γραμμής των χωρικών υδάτων μεταξύ των ανατολικών ακτών των ελληνικών νήσων και των δυτικών ακτών της Τουρκίας, όταν η απόσταση είναι μικρότερη των 24 ν.μ. Κάθε άλλη διαπραγμάτευση εγγίζει το όριο της παραχώρησης ελληνικής κυριαρχίας. Και αυτό σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας και τη σύμβαση του Σικάγου, που ορίζει ότι τα χωρικά ύδατα και η ξηρά (έδαφος) αποτελούν ενιαία και αδιάσπαστη κυριαρχία κάθε χώρας και επομένως καμία κυβέρνηση δεν εξουσιοδοτείται να τα διαπραγματεύεται, χωρίς να αγγίζει την παραχώρηση κυριαρχίας.Το casus belli της Άγκυρας σχετικά με την επέκταση των χωρικών υδάτων της χώρας μας στα 12 νμ είναι νομικά αβάσιμο, διότι παραβιάζει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Το αιτιολογικό που χρησιμοποιεί σε πολιτικό επίπεδο, ότι με την επέκταση στα 12 ν.μ. το Αιγαίο θα μετατραπεί σε «ελληνική λίμνη» και θα καταστεί αδύνατη η διεθνής ναυσιπλοΐα και αεροπλοΐα, δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Τόσο η Σύμβαση του Σικάγου για την αεροπλοΐα, όσο και η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας καθορίζουν διαδικασίες με τις οποίες εξαλείφεται κάθε πρόβλημα και καθίσταται ελεύθερη η ναυσιπλοΐα και η αεροπλοΐα, ακόμα και με την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 ν.μ. Το casus belli χρησιμοποιείται μόνον ως απειλή για την Ελλάδα, και αυτό δίνει την ευκαιρία στην Αθήνα να καταγγείλει την Άγκυρα τόσο για παράβαση της διεθνούς νομιμότητας (Δίκαιο της Θάλασσας) όσο και στο Συμβούλιο Ασφαλείας για χρήση απειλής, που απαγορεύεται από το Καταστατικό του ΟΗΕ.Το θέμα της ΑΟΖ έχει συνδεθεί στενά με το Καστελόριζο, στο οποίο οι τούρκοι δεν αναγνωρίζουν ΑΟΖ. Σειρά σχετικά πρόσφατων συμφωνιών για το διεθνές δίκαιο της Θαλάσσης αναγνωρίζουν, πλέον, στο Καστελόριζο την ύπαρξη υφαλοκρηπίδας, καθώς και δικαιώματα Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Ο μικρός ελληνικός βράχος απέκτησε μέγιστη γεω-οικονομική στρατηγική σημασία. Αποτελεί φυσικό εμπόδιο για την Τουρκία που επιθυμεί να κυριαρχήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου έχουν εντοπιστεί τεράστια αποθέματα σε πετρέλαιο και αέρια.Η Τουρκική διπλωματία εντόπισε σύντομα τα πλεονεκτήματα που αποκτά η θαλάσσια περιοχή στην Ανατολική Μεσόγειο. Προσπαθεί δε, να προωθήσει τρεις στρατηγικές επιλογές: πρώτον να υποβαθμίσει τη σημασία και τη δυνατότητα δράσης του Ισραήλ ( ίδε στάση της στα πρόσφατα επεισόδια κατά την αποστολή βοήθειας προς την Γάζα). Δεύτερον, να αποκλείσει την διασύνδεση ανάμεσα σε Ηπειρωτική Ελλάδα – Ρόδο με Καστελόριζο, και του τελευταίου με την Κύπρο. Και τρίτον να εμφανίσει εαυτό, αυτή η δύναμη κατοχής , ως εκπρόσωπο των συμφερόντων της Βόρειας Κύπρου και ότι διαχειρίζεται τα δήθεν αυτόνομα συμφέροντα των κατεχομένων εδαφών . Δηλαδή, η Τουρκία υποστηρίζει ότι έχει δικαιώματα δια της κατοχής. Ενώ η Ελλάδα και η Κύπρος δεν έχουν και καλούνται να παραιτηθούν από τα νόμιμα δικαιώματά τους.Η Ευρώπη έχει ανάγκη από ενέργεια ( φυσικό αέριο- πετρέλαια ) εκτός περιοχής Ισλάμ, και η χώρα μας πρέπει να δράξει την ευκαιρία. Είναι καιρός να ασκήσουμε το προβλεπόμενο από το διεθνές δίκαιο αναφαίρετο δικαίωμα να ανακηρύξουμε μονομερώς την ΑΟΖ, που θα είναι και ΑΟΖ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενημερώνοντας ακολούθως τον ΟΗΕ. Σ’ αυτή τη περίπτωση η Τουρκία θα μπορούσε να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο για τις λεπτομέρειες της οριοθετήσεως, αλλά και τούτο μόνο με την αποδοχή της ελληνικής πλευράς. Διαφορετικά, η διαμαρτυρία της θα παραμείνει άνευ περιεχομένου, όπως συνέβη πρόσφατα με την περίπτωση Κύπρου – Ισραήλ.

πηγη epirusgate