Γιατί ο Σαμαράς εκβιάζει ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜ.ΑΡ.

Καπάκος Σ.

Στην πρώτη κρίσιμη ψηφοφορία, αυτή των ιδιωτικοποιήσεων των ΔΕΚΟ, η κυβέρνηση Σαμαρά βγήκε βαθιά πληγωμένη. Συγκέντρωσε μόλις 148 ψήφους έναντι 179, που πήρε στην ψηφοφορία για τη συγκρότησή της πριν από τέσσερις μήνες, ενώ έχασε την ψηφοφορία για την υπαγωγή στον ΕΟΠΥΥ των ταμείων των γιατρών, των δικηγόρων, των μηχανικών και των εργαζομένων στον Τύπο. Kαι σαν να μην έφταναν αυτά, από την κρίσιμη ψηφοφορία, την πρώτη από τις τρεις, που θεωρούνται κορυφαίες, μαζί με τα μέτρα - σοκ και τον προϋπολογισμό, έλειπαν από την αίθουσα οι αρχηγοί του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ.! Κίνηση που ασφαλώς στέλνει μήνυμα προς τον Αντώνη Σαμαρά, ταυτόχρονα όμως έχει και υψηλή συμβολική αξία, καθώς αποδομεί ώς έναν βαθμό τον χαρακτήρα της κρισιμότητας που προσέδωσαν στην υπόθεση των ιδιωτικοποιήσεων.

Ο Σαμαράς εμφανίζεται ανυποχώρητος στην πολιτική επιλογή της υπερψήφισης όλων των επώδυνων μέτρων του Μνημονίου, είτε αυτά είναι οι ιδιωτικοποιήσεις βασικών ΔΕΚΟ είτε οι εργασιακές σχέσεις είτε, ακόμη περισσότερο, το πακέτο-μαμούθ των περικοπών σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικά δικαιώματα. Αυτό το τελευταίο πακέτο μάλιστα έχει γίνει τόσο ογκώδες που ξεπερνά πλέον κάθε αρχικό σχεδιασμό, καθώς έχει εκτοξευθεί στα 19 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι, αν τελικά εφαρμοστεί, η ελληνική οικονομία θα βουλιάξει στην ύφεση, ενώ η απομείωση του χρέους θα επαφίεται στην τελική απόφαση της Μέρκελ και του ΔΝΤ. Γιατί όμως ο Σαμαράς επιμένει σε ένα πακέτο το οποίο δεν μπορεί να εφαρμοστεί, με αποτέλεσμα να κλυδωνίζεται η τρικομματική κυβέρνησή του, ενώ είναι δύσκολο να περιοριστεί σε μια ελεγχόμενη πολιτική κρίση;
Ο Σαμαράς δεν έχει άλλο δρόμο, απ' τη στιγμή που επέλεξε, σε συμφωνία με τη Μέρκελ, όπως όλα δείχνουν, να προσδεθεί στο άρμα της καγκελαρίου, πράγμα που σημαίνει ότι περιορίζεται δραματικά κάθε απόπειρα αυτόνομης λειτουργίας. Ο Σαμαράς επέλεξε, σε περίοδο κρίσης, να προσδεθεί στο άρμα του ισχυρού προσδοκώντας να πάρει ως αντάλλαγμα κάποιου είδους ρύθμιση του χρέους στο ευρύτερο πλαίσιο της τελικής ρύθμισης που θα δοθεί, αν και όταν δοθεί, στην Ευρωζώνη. Προσδοκά ακόμη να διαδραματίσει κάποιον ρόλο στη γεωπολιτική της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής ενόψει σημαντικών ανακατατάξεων στην περιοχή. Στην πραγματικότητα όμως, γνωρίζει ότι είναι αδύνατον να εφαρμοστούν τα μέτρα που θα ζητήσει να ψηφιστούν, θέτοντας εκ των πραγμάτων θέμα εμπιστοσύνης, διαφορετικά θα διακινδυνεύσει την πτώση της κυβέρνησής του. Αυτήν την επιλογή ο Σαμαράς εμφανίζεται αποφασισμένος να την πάει μέχρι τέλους και να τη μετατρέψει σε όχημα για την ανασυγκρότηση του αστικού πολιτικού πόλου διεμβολίζοντας τους πολιτικούς χώρους με τους οποίους συνεργάζεται στη σημερινή κυβέρνηση.
Ωστόσο αυτός ο ιδιότυπος μακιαβελισμός προϋποθέτει δύο πράγματα. Πρώτον, την ενοποίηση του λεγόμενου αστικού πόλου και τη διεύρυνσή του προς τα δεξιά και το κέντρο και, δεύτερον, τη διατήρηση ενός ενδιάμεσου πολιτικού χώρου, ο οποίος θα επιλέξει να συνεργαστεί με τον αστικό και όχι με τον αριστερό πόλο εξουσίας. Και τα δύο ενδεχόμενα δεν είναι αυτονόητα σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής κρίσης και κατάρρευσης της κοινωνικής συνοχής. Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι απέτυχαν οικτρά οι δύο σημαντικότερες απόπειρες αστικού εκσυχρονισμού, η πρώτη του υπουργού Οικονομικών Κ. Βαρβαρέσου μεταπολεμικά και η δεύτερη του Κ. Καραμανλή το '63, με τις λεγόμενες "προτάσεις βαθιάς τομής στο Σύνταγμα", που έθεταν τις βάσεις ανάπτυξης με ρυθμιστικό-παρεμβατικό ρόλο του κράτους και την αλλαγή των συσχετισμών μεταξύ των κέντρων εξουσίας (κυβέρνηση, παλάτι, στρατός).
Η δυναμική των πραγμάτων είναι βέβαια διαφορετική, σήμερα ωστόσο θα ήταν λάθος να αγνοηθούν οι ιστορικές αναλογίες, πολύ περισσότερο που η προοπτική της κοινωνικής ανόδου, εξαιρετικά σημαντική στο παρελθόν και θεμέλιος λίθος πολιτικής επιρροής του αστικού εκσυχρονισμού, αποτελεί σήμερα όνειρο θερινής νυχτός.
Το πρόβλημα του αστικού μπλοκ εξουσίας είναι στην πραγματικότητα οι μνημονιακές πολιτικές - σοκ, που βαθαίνουν την κρίση νομιμοποίησης πλήττοντας βαριά τη ραχοκοκαλιά της: τα μεσαία στρώματα, οξύνουν την κρίση εκπροσώπησης και προκαλούν ανοικτή κρίση ηγεμονίας, ακόμη κι όταν ενδύονται τον μανδύα της ευρωπαϊκής προοπτικής.
Η μόνη εναλλακτική προοπτική για τις δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας, είτε βρίσκονται στο ΠΑΣΟΚ είτε στη ΔΗΜ.ΑΡ. είτε είναι σήμερα ανέστιοι πολιτικά, είναι να ξεπεράσουν την αποσάθρωση των δυνάμεών τους μέσα από μια διαδικασία πολιτικής χειραφέτησης από το μνημονιακό μπλοκ του οποίου ηγείται πλέον ο Σαμαράς. Σταδιακά να οικοδομήσουν έναν ενδιάμεσο πολιτικό πόλο "υπευθυνότητας" στο έδαφος της υπέρβασης των πολιτικών - σοκ, που αποδιαρθρώνουν τη λαϊκή κοινωνική τους βάση αναζητώντας ευρύτερες συγκλίσεις σε προοδευτική αριστερή κατεύθυνση.
Αν ο πόλος της ριζοσπαστικής Αριστεράς δεν "κάψει" από μόνος του, με ατυχείς ή αμετροεπείς τοποθετήσεις, την προοπτική της αριστερής διακυβέρνησης και τη διευρύνει προς προοδευτική κατεύθυνση, χωρίς να αδιαφορεί βεβαίως για το "κοινωνικό ζήτημα", έχοντας όμως συνείδηση των συσχετισμών δύναμης σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο, τότε και ο ενδιάμεσος σοσιαλδημοκρατικός πόλος, αποκαθαρμένος από τις μνημονιακές πολιτικές - σοκ, θα έχει ιστορικό ρόλο να διαδραματίσει. Διαφορετικά, η χλεύη της Ιστορίας θα είναι αμείλικτη και για τους δύο

πηγη avgi