Η Ελλάδα καθοδόν προς την 21η του Μάρτη, Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Για την Ελλάδα του σήμερα-Μωσαϊκό Ποιητικού Λόγου

«Γάμος» Πολιτικού Λόγου και Ποιητικού -Αφιέρωμα

(Μέρος Πρώτο)

 Από τον επαναπατριζόμενο Πολίτη- συγγραφέα Βάιο Φασούλα 

          

«Οι  Τ έ χ ν ε ς  και ο  Λ ό γ ο ς  όπου και όπως εκφράζονται είναι εκείνες οι εγγυήσεις που κρατούν τη συνύπαρξη των λαών και της ειρήνης. Από τη μια οι καλλιτέχνες (ζωγράφοι, γλύπτες, βάρδοι του ποιοτικού δημοτικού και λαϊκού τραγουδιού, θεατρολόγοι, κλπ) και από την άλλη οι ποιητές-λογοτέχνες με τους συμμάχους του (δημοσιογράφους, Πανεπιστημιακές και Ακαδημαϊκές κοινότητες, πολιτιστικοί φορείς, εκδότες κλπ) είναι οι δυνάμεις που μπορούν να αρθρώσουν Λόγο και Έργο και να εμποδίσουν κάθε τι κακό και άσχημο»... (Τάδε έφη: Απ’ το χτες, στο σήμερα και στο αύριο. Πολιτισμός-Βιβλίο-Συγγραφείς-Εκθέσεις -Γερμανία, Μάης 05 2003 Β.Φ.)  

            Την αφορμή για έναν περίπατο στα χωράφια του Λόγου την πήραμε από τα άθλια ως εγκληματικά συμπαρομαρτούντα που συμβαίνουν στη Χώρα μας και από την πνευματική γιορτή του Λόγου, όπως αυτή διεθνώς καθιερώθηκε κάθε χρόνο η 21^η του Μάρτη.

            Είναι παραπάνω από βέβαιο ότι αν στη Χώρα μας, που της το όφειλαν και το δικαιούταν, το επίπεδο του Πολίτη ήταν έστω και λίγο ανεβασμένο, δε θα έφτανε η Ελλάδα εδώ που έφτασε. Άποψη του γράφοντα είναι ότι: για την επικρατούσα χαώδη κατάσταση, ευθύνη έχουν και όλοι οι προαναφερόμενοι κλάδοι(σωματεία, ενώσεις, επώνυμοι συγγραφείς-ποιητές και λογοτέχνες) που με την αδιαφορία τους εγκατέλειψαν τη Χώρα και τους ανθρώπους της δίνοντας της σαν βορά στις διαθέσεις των αγρίων.

            Θεωρώντας υποχρέωση ο γράφων, αυτό το αφιέρωμα θα «περπατήσει»- κοινοποιηθεί προς κάθε κατεύθυνση του Πλανήτη και μ’ αυτό το αφιέρωμα μαζί και ένα μήνυμα προς στους φίλους συγγραφείς γηγενείς και αποδήμους και σε κάθε άλλον εργάτη του Λόγου, επιθυμώ να τους μηνύσω ότι, ο ρόλος τους δεν είναι μόνο να γράφουν λογοτεχνία και ποίηση και να παίρνουν, (όσοι παίρνουν) βραβεία και να είναι κλεισμένοι στα καβούκια τους, αλλά εδώ ας μου επιτραπεί να επικαλεστώ τον Μπέρτολτ Μπρεχτ που κάπου λέει ότι: «Ο συγγραφέας να μάχεται, να κάνει την τέχνη του ταμπούρι, να πολεμάει για ιδανικά, να’ ναι μπροστάρης του λαού…» ενώ «Σε σκοτεινούς καιρούς» ο Μπρεχτ μας λέει (1937)

«Δε θα λένε: Τον καιρό που η βελανιδιά τα κλαδιά της ανεμοσάλευε.

Θα λένε: Τον καιρό που ο μπογιατζής τσάκιζε τους εργάτες.

Δε θα λένε: Τον καιρό που το παιδί πετούσε βότσαλα πλατιά στου ποταμού το ρέμα.

Θα λένε: Τον καιρό που ετοιμάζονταν οι μεγάλοι πόλεμοι.

Δε θα λένε: Τον καιρό που μπήκε στην κάμαρα η γυναίκα.

Θα λένε: Τον καιρό που οι μεγάλες δυνάμεις συμμαχούσαν ενάντια στους εργάτες.

Μα δε θα λένε: Ήτανε σκοτεινοί καιροί.

Θα λένε: Γιατί σωπαίναν οι ποιητές;» 

            Λοιπόν για το αφιέρωμα που ήδη ξεκίνησε, Μωσαϊκό Ποιητικού Λόγου, αναφέρεται ότι ο γραπτός ελληνικός Λόγος είναι Παγκόσμιος, υπερέχει σε ποιότητα και μέγεθος και δε υφίσταται καμία έλλειψη πνευματικού υλικού.

            Σφύζει, ο Λεύτερος Λόγος, στα συρτάρια και στα υπόγεια των δημιουργών του. Όμως είναι δεμένος και φιμωμένος με εμπορικά δεσμά, άπραχτος σαν ορφανός και περιφρονημένος. Μόνο που ξεφεύγει καμιά φορά και περιφέρεται στην αγορά σαν «ιππότης» χωρίς πανοπλία. Ξένος από το σήμερα, ανύπαρκτος για το αύριο…,- αν μπορούμε να ομιλούμε για αύριο βάσει τρεχόντων πραγμάτων. Απωθημένος με τον πιο βάρβαρο τρόπο από τη Νέα Τάξη Πραγμάτων και απομονωμένος, δε στάθηκε ικανός ν’ ανατρέψει τα φράγματα που στήσανε μπροστά του και με διάφορους τρόπους μεγάλο μέρος του απορροφήθηκε από το σύστημα

            Η αδυναμία του, να αποβάλλει το εγώ και να το μετατρέψει σε εμείς, στάθηκε ικανή να τον περιθωριοποιήσει, να τον αφοπλίσει και αντίστοιχα να τον εξοπλίσει με μια «κατά παραγγελία νέα κουλτούρα» - όπως επώνυμοι ιστορικοί έχουν επισημάνει - που τον έστρεψε κατά του εαυτού του και παράλληλα του προσφέρθηκαν άλλα εφόδια από εκείνα που ήξερε, που λάτρευε και δημιουργούσε.

            Η ένταξή του με ό, τι συνεπάγεται στο σύστημα, ξένο και εχθρικό από τον Λόγο, το πρώτο που είχε να κάνει ήταν να τον «αδειάσει» κυριολεκτικά από τα χαρακτηριστικά του Πολίτη, αφαιρώντας τον δηλαδή τον Πολιτικό του Λόγο. Τα άλλα βήματά του ήταν εύκολα και δεν κόστιζαν. Απεναντίας έφερναν κέρδη: Η σιωπή του ποιητή, η συγκατάθεσή του ή η μέσω βολέματος ενσωμάτωσή του στο αιμοβόρο σύστημα, τον μετέβαλλαν σε φιλτραρισμένο δημιουργό του Λόγου. Εξού και το κατάντημα του Ποιητικού Λόγου του σήμερα και του Πολιτισμού γενικότερα.

            Από την άλλη ο επιλαχών και επιλεγμένος-πολτοποιημένος Λόγος, απελευθερωμένος πλέον από «παλιά κατάλοιπα», «σύγχρονος» και εξοπλισμένος με τεχνική «γοητεία και κάλος» σφύζει και μέσω επώνυμων διακινητών προωθείται στην αγορά και, παρόλο την κρίση, ανθεί με καταπληκτικά άλματα. Θα τον δούμε σε πορνογραφικά συγγράμματα, σε περιοδικά και βιβλία. Θα τον δούμε να πρωταγωνιστεί σε εγκληματικές νουβέλες. Θα τον δούμε «ανιχνευτή» περιέργων παραστάσεων και ατραπών. Θα τον διαβάσουμε πως συνωστίζεται στα περίεργα εμπορικά κυκλώματα-«κωλάδικα» κι εκεί… παραδόξως να οδηγείται και να εγκλωβίζεται ο νέος, και όχι μόνο.

            Σε καθημερινή βάση τον ακούμε μέσα από κινηματογραφικά σενάρια, πως οι παραγωγοί και λοιποί συνθέτες κυριολεκτικά ξεσκίζουν τη γλώσσα σαν χαρτί και με τα πρόστυχα και ηλίθια τηλεοπτικά προγράμματά τους προσπαθούν να δείξουν ένα «δράμα», μια …. κοινωνική περιπέτεια, ένα «σύγχρονο» ρεπερτόριο και μέσα από τη δύναμη της εικόνας που προβάλλουν τα γυμνά στήθη και σκέλη μιας εκμεταλλευόμενης κοπέλας, μας απογυμνώνουν και μας καθηλώνουν κυριολεκτικά στον αποχαυνωτικό μας καναπέ. Ακόμα και η … πολιτική σάτιρα, όπως παρουσιάζεται σήμερα μέσα από τα τηλεοπτικά δίκτυα, δεν δείχνει μόνο το άσχημο παρασκεύασμα του γέλιου, αλλά και την απολίτιστη και βάρβαρη σερβιρισμένη «διασκέδαση» και την αποδοχή της από τους συμμετέχοντες τηλεθεατές.

            Στην αρένα των ευρωάτλαντων ονάγρων, μια αρένα Χώρας που τείνει να μεταβληθεί σε αποικία ή προτεκτοράτο, ο νεοέλληνας ποιητής οφείλει να μιμηθεί τους προγενέστερους και να πάρει θέση. Να ακούσει τα μηνύματά τους όπου σε μια εποχή, επίσης χαλεπή, όπως η σημερινή οι τότε γίγαντες ποιητές λέγανε:    

»Της αγνώμονος Ευρώπης καί σεις γαύροι διπλωμάται, 

»Τήν μικρότητα του έθνους, ξένοι, μή καταγελάτε !

»Αυτουργοί  τού συνεχούς του εξευτελισμού και πένθους

»Εις το στάδιον ο Έλλην ίσως τρέξει πάλι ένθους

»Το αδάμαστόν του γένους ίσως ενωθεί εκ νέου 

»Από κορυφών του Αίμου μέχρις άκρων του Μαλέου,  »Εύξεινον καί Προποντίδα

 »Υπό τήν αυτήν συνέχων θριαμβευτική αψίδα… (Από το «Ο περιπλανώμενος». Του Α. Σούτσου).

Για την Ελλάδα του σήμερα-Μωσαϊκό Ποιητικού Λόγου

(Μέρος δεύτερο)

            Αυτές είναι οι αρνητικές, θανατηφόρες διαστάσεις που δίνει ο Λόγος, όταν βρεθεί στα χέρια αρρώστων· στη δίνη τεράτων· στην αράχνινη μήτρα, γνωστή ως καθεστηκυία τάξη.

            Το φύλαγμά του θα έπρεπε να το επωμισθεί ο κάθε Πολίτης. Η προστασία του από τα κοράκια και τους αρχικόρακες των εποχών, που σαν σμήνη επιτέθηκαν και βαριά τον τραυμάτισαν…,(θέλουμε να πιστεύουμε σε όχι θανατηφόρο τραυματισμό…,) επιβάλλεται από όλους με πρωτοπόρους τους εργάτες του Λόγου.

            Όταν τα κοράκια εξακολουθούν να επιτίθενται στα αφύλαχτα «χωράφια» μας και μας τρυγούν αχόρταστα, σε ποια «αγορά» θα μπορέσουνε οι εναπομείναντες άσπιλοι ποιητές να «πουλήσουν» τα έργα τους, όταν η ισοπέδωση της πνευματικής αγοράς και του Λόγου ήδη θεωρείτε δεδομένη; Αυτή η «αγορά» δεν είναι άλλη παρά από τον Ελληνικό Πολιτισμό. Ανέκαθεν και μέσω των αποδήμων διασκορπισμένων ελλήνων με νύχια και δόντια επιτέλεσε το έργο του και τους σκοπούς του:

            Υμνήθηκε, δοξάστηκε, πρυτάνευσε και διδάχτηκε στα Πανεπιστήμια όλου του κόσμου. Η ιστορία μας είναι γραμμένη σε χιλιάδες βιβλία και η κάθε σελίδα αποτελεί μια ιστορία. Οι μόνοι που πάντα και ποτέ δεν έδιναν δεκάρα ήταν οι ντόπιοι έλληνες, που δυστυχώς, φτάνουν και στις μέρες μας σαν αγοραίοι σιωνιστές και πραματευτάδες. Αλίμονο σε κείνο τον έλληνα που μένει απλός θεατής σε παραστάσεις φωτισμένων αιθουσών και δε βλέπει το φως…:

            «Περισσότερο φως, ηλεκτρολόγε, στη σκηνή! Πως θες, δραματουργοί κι ηθοποιοί, να δείξουμε τ’ αντικαθρέφτισμα του κόσμου, μέσα στο μισοσκόταδο; Τούτο το σύθαμπο καλεί σε ύπνο. Ενώ εμείς θέλουμε ξύπνιους θεατές-κι ακόμα πιο πολύ: ξυπνούς! Κάν’ τους να ονειρευτούν στο πλέριο φως!…» (Μπ. Μπρεχτ) 

            Λοιπόν και σήμερα, εν έτη 2017 έχουμε τη μεγάλη Παγκόσμια Ημέρα του Αφέντη Λόγου, των ποιητών, και οι ποιητές, κατά πως η μέρα προστάζει, θα εγκαταλείψουν τα καβούκια τους ή αλλιώς τα πνευματικά τους κάστρα όπου αναπαύονται, κι εκεί, στα πνευματικά τους κάστρα, με τη δύναμη και τη γοητεία του Λόγου δημιουργούν ζωντανές παραστάσεις της ζωής.

            Κείνη τη μέρα θα βγούνε στους δρόμους, στις πλατείες, στα λιμάνια και στους σταθμούς για να συναντηθούν με τους διαμορφωμένους πλέον Πολίτες σε «όχλο» ή σε επαίτες και άδειους από ίχνη πνεύματος κι εκεί βάζοντας τα χέρια τους χωνί θα μηνύσουν προς κάθε κατεύθυνση και θα υμνήσουν την αθάνατη ύπαρξη του Λόγου απαγγέλλοντας μελωδικές ρίμες μέσα από στίχους όλων των ποιητικών μέτρων και μεγεθών. Κι εκεί, που θα συναντηθούν κάτω από την εποπτεία του Αφέντη Λόγου, θα έχουν φέρει μαζί τους ό, τι καλλίτερο δημιούργημα έχουν, ξεκινώντας (κατά πως ο θεός-Λόγος και η μέρα προστάζει) με τον επαναλαμβανόμενο αθάνατο όρκο των τότε γιγάντων ποιητών, όπου στη Βαλένθια, Δημοκρατική Ισπανία 4 Ιούλη του 1937 έδωσαν: 

                        «Ο όρκος των ποιητών στο Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα

            Σαράντα ποιητές απ’ όλα τα μέρη του κόσμου συγκεντρώνονται στην πόλη της Βαλένθια, για το Δεύτερο Διεθνές Συνέδριο των συγγραφέων, για την υπεράσπιση της κουλτούρας ενάντια στο φασισμό. Στο Παρίσι όπου συνεχίζεται και κλείνει το συνέδριο, οι ποιητές δίνουνε τον παρακάτω όρκο.

            «Στ’ όνομα σου, Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα, που πέθανες στην Ισπανία για τη λευτεριά του ζωντανού λόγου, εμείς, οι ποιητές από πολλές χώρες του κόσμου, που μιλάμε και γράφουμε σε διάφορες γλώσσες, ορκιζόμαστε εδώ πέρα, όλοι μαζί, πως τ’ όνομα σου δε θα ξεχαστεί ποτέ πάνω στη γη, και στ’ όνομα σου, όσο που θα υπάρχει τυραννία και καταπίεση να τις καταπολεμήσουμε, όχι μονάχα με το λόγο μα και με τη ζωή μας».

            Ανάμεσα στους ποιητές που υπογράφουν τον όρκο είναι οι Μπέρτολντ Μπρέχτ, Πάμπλο Νερούντα, Λουί Αραγκόν, Ηλία Έρενμπουργκ, Αλέξης Τολστόη, Πώλ Βαγιάν-Κουτυριέ, Λάγκστον Χιούγκς, Νικόλας Γκιλλιέν, Τριστάν Τζαρά, Ιβάν Γκόλλ, Λυκ Ντεκών, Ρομπέρ Ντεανός, Γιόχαν Μπέχερ, Νάνσυ Κιούναρντ, Αλέχο Καρπαντιέ...»

            Τι σοφές κουβέντες! Τι μελωδία! Τι φλόγα! Τι πάθος, θάρρος και αυταπάρνηση αφήνει ο ήχος της φωνής τους! Ένας ήχος διαφορετικός! Αγωνιστικός και επιθετικός απέναντι στην τότε Νέα Τάξη Πραγμάτων. Ένας πυρωμένος λόγος που χτυπά…:

«Όποιος στοχαστικός, σα γιαταγάνι   /  το στοχασμό του αντρίκεια ας τόνε βγάζει.

Πές τα, και ακέρια και γυμνά? δε φτάνει / να λάμπ' η αλήθεια? πρέπει και να σφάζει.

Ο λόγος, που χτυπά και που θυμώνει,  / ριζώνει και της γης την όψη αλλάζει.              

Ο λόγος, άξιος, και σφυρί, και ακόνι / Μην κοιτάς το χοντρόλογο παζάρι,

μην ακούς τ' ανοστόλογο σαλόνι / Μα σ' όλα νόημα, δύναμη και χάρη,

σ' αρχοντιά και σε πλέμπα, γη δεν είναι   /  να την καταφρονάς, περιβολάρη

Παντού μπορείς ν' ανθίσεις, το νου κρίνε!»  (Ο Λόγος που χτυπά, Κωστής Παλαμάς)

            Πώς μπορεί τάχατες ο σύγχρονος ποιητής να μην συγκινηθεί, να μην ανατριχιάσει και να μην ξεσηκωθεί φορτωμένος με μίμηση και με φωνή που θα τρομάζει:!

«Ε! Εσείς! Απόγονοι του Ομήρου, τι κάνετε;

Ε! Εσείς! που θέλετε να λέγεστε απόγονοί μου, σταθείτε…

Και οι φωτισμένοι και οι αφώτιστοι./ Και οι  δώθε και οι πέρα

Είμαστε αυτοί, που προικιστήκαμε να ξεχωρίζουμε το φως από το σκότος 

Κι έχουμε χρέος ως Πολίτες του Ομήρου και του κόσμου

Ως Εραστές και Οπλίτες των Μουσών μας να το πράττουμε

Να μένουμε Δραγάτες και να φυλάμε τα αιωνόβια Δέντρα μας

Από σκιές και άγρια πουλιά, που θρέφονται με κορφές και ρίζες 

Αφήνοντας τον κορμό να τον κάψει ο χρόνος  / και να τον σκεπάσει η σκόνη

Κι ας είμαστε κάμποσοι, γυναίκες και άντρες, που μείναμε

ξεχασμένοι, άγονοι και θαμμένοι με χώμα ξερό…»

(«Ε, εσείς, απόγονοι του Ομήρου, τι κάνετε;» Β.Φ. 21-03-2001)

            Λοιπόν, όσοι από μας, κληρονόμοι μιας τρανής κληρονομιάς, παιδιά μουσών και θεών, εγώ, εσύ, αυτός, εκείνοι και οι άλλοι, αν θέλαμε να μοιάσουμε τους προγόνους μας και γινόμασταν ή θέλαμε να δείχνουμε ζωγράφοι και μουσουργοί, θα τραγουδούσαμε με τις αρχαίες μελωδικές άρπες των θεών, μουσών και ποιητών. Θα υμνούσαμε τη ζωή και τα σύμπαντα. Θα στηριζόμασταν πάνω στον Παγκόσμιο Ουμανισμό και θα ζωγραφίζαμε τις δύσεις και τις ανατολές και με τα πολύμορφα αστράμματά μας και θα γυρνούσαμε τα σκότη στα σκοτάδια. Εάν ως κύρια χαρακτηριστικά μας είχαμε την αισιοδοξία, την πίστη και την αξιοπρέπειά μας ως άνθρωποι, λαός και φυλή. Αν δε μέναμε στάσιμοι, μεμψίμοιροι, βολεμένοι και «μικροί» και πατούσαμε πάνω στα αρχιτεκτονικά κτίσματά μας. Αν ζούσαν μέσα μας ο πλούτος των ένδοξων και ιστορικών μας νικών έναντι των ορδών των βαρβάρων, όπως εκείνη του Λεωνίδα, του Μεγαλέξανδρου και μύριων μεταγενέστερων αγωνιστών του 21, της Εθνικής Αντίστασης, της πρόσφατης εξέγερσης του Πολυτεχνείου, 17^ης Νοεμβρίου. Αν όσοι από μας καταφέρναμε…, και θα το καταφέρναμε χάρη στο πολιτιστικό και ζηλευτό χιλιετηρίδων μεγαλούργημα…, να έχουμε πα στα κοντάρια μας χαραγμένη την αξιοπρέπεια, πίστη και αισιοδοξία, τότε και μόνο τότε θα ήμασταν άξιοι των προγόνων μας και συνεχιστές αυτού του μεγαλείου εάν και εφόσον καταφέρναμε να μεταφερόμασταν απ’ το εγώ στο εμείς…»(Προσωπικό αρχείο αλληλογραφίας 18-11-2012)

            Η καθολική αντίσταση και διάλυση όλων των συμπαρομαρτούντων, μας περιμένει. Όλους. Πρυτάνεις, Πανεπιστημιακοί, Ακαδημαϊκοί, Διανοούμενοι, Καθηγητές, Δάσκαλοι, Νηπιαγωγοί, όλο το κράμα των επώνυμων και αγνώστων εργατών του Λόγου, ζωγράφοι, τραγουδιστές, θεατρολόγοι, πολιτιστικοί φορείς, εκδότες κλπ, κλπ αφουγκραστείτε τη φωνή του Ομήρου και πράξετε…, «Ε! Εσείς! Απόγονοι του Ομήρου, τι κάνετε;»…, πριχού γίνουμε νοσταλγοί και θαμώνες σε καπνισμένες αίθουσες παράλογων θεάτρων…

Ε.Ε. Ελλάδα, Τρίκαλα, Μάρτιος 10  2013  pelasgos@fasoulas.de   www.fasoulas.de

Ε.Ε. Ελλάδα, Τρίκαλα, Μάρτιος 21 2017  pelasgos@fasoulas.de   www.fasoulas.de

Κοινοποίηση: Εφημερίδες, Ιστοσελίδες, Μπλοκ-εντός και εκτός Ελλάδας- τηλεοπτικά κανάλια, ραδιόφωνα, facebook, Βουλή, Υπουργία Παιδείας, Πολιτισμού, σε ιδρύματα, συλλόγους κ. ά, στους συγγραφείς όλων των ειδών της Τέχνης, Απόδημων και Γηγενών, που μπορούν να κρατήσουν την Ελλάδα στην τροχιά της.